Vào tháng trước, nhà sáng lập Tập đoàn thương mại điện tử Alibaba - Jack Ma đã có buổi trò chuyện khá thú vị với phóng viên tờ Sina Tech Trung Quốc. Trong buổi phỏng vấn, ông đã chia sẻ rất thật lòng về một vài khía cạnh trong thương mại điện tử, từ sự phát triển của lĩnh vực internet cho đến hướng đi cho các nhà khởi nghiệp thương mại điện tử trẻ muốn vươn tầm quốc tế. Dưới đây là câu chuyện giữa phóng viên báo Sina Tech và Jack Ma.
Cơ hội tăng tốc doanh thu nhờ bán cho 30 triệu khách hàng tiềm năng trên Lazada, quản lý bán hàng tập trung ngay tại Sapo
Xem ngay
PV: Thưa ông! Căn cứ vào số liệu gia tăng của ngành internet Trung Quốc, ông có nghĩ đó là biểu tượng thành công của quốc gia?
Jack Ma: Vâng, tôi nghĩ rằng sự phát triển của lĩnh vực Internet Trung Quốc đang cho thấy Trung Quốc đã có những bước tiến lớn trong 30 năm kể từ khi cải cách và mở cửa; Trung Quốc thực sự đã được cải cách. Nhiều người đang có những ý kiến trái chiều sự bùng nổ internet của Trung Quốc, đó là điều tất nhiên vì không có gì là hoàn hảo cả, nhưng sự gia tăng của cộng đồng internet ở Trung Quốc cho thấy Trung Quốc đã thành công sau 30 năm đổi mới. Hiện tại mọi người đều hy vọng mọi thứ sẽ trở nên cởi mở hơn, tốt hơn nữa. Tôi nghĩ rằng đó là một bước đi tốt đẹp.
PV: Ông có đánh giá thế nào về vị trị ngành công nghiệp Internet của Trung Quốc trên thế giới khi nó được mở rộng?
Jack Ma: Tất nhiên tôi nghĩ rằng việc Trung Quốc mở cửa internet không chỉ làm cho thế giới hiểu hơn về Trung Quốc, mà còn nhằm mục đích hội nhập với nền kinh tế thế giới. Trung Quốc cần tham gia vào việc tạo ra các nền kinh tế và các giá trị kinh tế cho thế giới. Nếu chỉ nhìn nhận mình như một quốc gia bán sản phẩm trên toàn cầu, Trung Quốc sẽ không nhận được sự tôn trọng từ những quốc gia khác.
PV tờ Sina Tech và Jack Ma
PV: Trong những năm qua internet quả thực bùng nổ rất mãnh liệt và không ít các lĩnh vực có liên quan cũng vì thế mà phất lên như diều gặp gió lớn, ông nghĩ rằng liệu trong thời gian tới sẽ xuất hiện những cơn gió mạnh tương tự như vậy?
Jack Ma: Trước hết, diều chỉ có thể bay trong gió, nhưng khi gió tắt ắt hẳn nó sẽ rơi vì bản chất nó chỉ là một con diều. Tuy nhiên, nếu mọi người biết cách kiểm soát gió, học cách nắm bắt cơ hội để tự đẩy mình lên sẽ là chiến lược tối ưu nhất. Tôi nghĩ chúng ta không nên mong đợi sẽ như con diều để được phất lên nhờ những cơn gió mạnh, điều chúng ta cần là nghĩ cách để chính bản thân chúng ta có thể bay cao, ngay cả khi chỉ có làn gió nhẹ.
Tôi đã chứng kiến rất nhiều công ty Internet Trung Quốc có khả năng nắm bắt mọi cơ hội, nhưng cũng không ít các doanh nghiệp bị “rơi tự do” vì họ đã bỏ lỡ những cơ hội tốt. Một khi nền kinh tế bị tổn thương nó sẽ làm ảnh hưởng đến người lao động, làm tổn thương xã hội, và làm tổn hại đến công ty.
PV: Nhiều người cho rằng các dịch vụ ngân hàng trực tuyến hiện nay giống như một phần của hệ sinh thái Alibaba, ông nghĩ sao về điều này?
Jack Ma: Nhiệm vụ của Alibaba là mang lại cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp, và mục tiêu chính của chúng tôi là giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển dễ dàng hơn. Trong quá trình tìm kiếm khách hàng và bán hàng, các doanh nghiệp nhỏ cũng gặp phải nhiều vấn đề khó khăn về kinh phí, vốn đầu tư, vấn đề quản lý chuỗi cung ứng, các vấn đề công nghệ cao ... Vì vậy, tôi nghĩ rằng các dịch vụ ngân hàng trực tuyến là giải pháp tốt nhất cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện nay, chúng bao gồm cả việc áp dụng công nghệ internet và tư duy internet.
Những lời khuyên sâu sắc của Jack Ma cho các nhà khởi nghiệp trẻ
PV: Vậy ông có lời khuyên nào dành cho các doanh nhân trẻ hiện nay hay không?
Jack Ma: Tôi nghĩ rằng, các bạn trẻ ngày nay hoàn toàn có thể lạc quan về những gì diễn ra trong tương lai. Mỗi sự thay đổi đều là một cơ hội tốt, nếu không có thay đổi liệu các bạn trẻ có tìm ra cơ hội cho mình? Nếu thực sự xã hội không có sự thay đổi, các ngành công nghiệp không có sự thay đổi, họ sẽ hoàn toàn bị chi phối bởi những người đi trước. Vì vậy, đối với các bạn trẻ mà nói, sự thay đổi là một điều tốt, hãy tin tưởng về những gì xảy ra trong tương lai.
10 năm trước đây, tôi luôn cho rằng mình không có sự lựa chọn nào hết, tôi luôn nghĩ Bill Gates đã lấy đi tất cả các cơ hội mà mình có thể có. IBM đã làm rất tốt những gì chúng tôi có thể làm? Microsoft, GE cũng vậy, tất cả các ngành công nghiệp đều có một nhà lãnh đạo giỏi giang và vận hành khá lý tưởng. Thê nhưng cách đây 15 hay 20 năm trước, liệu có ai biết đến Google hay Facebook của ngày hôm nay? Ai đã từng nghe đến cái tên Alibaba hay Taobao? [...] Những thay đổi trong vòng 15 năm qua đã tạo ra những bất ngờ thú vị, và tôi tin tưởng rằng trong vòng 15 năm tới sẽ có những bất ngờ hơn nữa. Mọi người hãy nhìn vào tương lai tươi sáng phía trước, bắt đầu từ những thứ nhỏ không làm ảnh hưởng đến ý tưởng lớn của bạn, và cần hiểu được rằng ngay cả những công ty thành công nhất cũng có thể bị ảnh hưởng, thiệt hại, thậm chí là thất bại.
Không lùi bước trước thất bại
Mọi người đều biết về Alibaba – tập đoàn thương mại điện tử hàng đầu Trung Quốc là do JackMa thành lập. Nhưng không nhiều người biết về ChinaPages – một dự án khởi nghiệp trên Internet thất bại hoàn toàn của Jack Ma – trước khi ông có ý tưởng Alibaba. Và hiện nay không nhiều người còn nhớ những nỗ lực thất bại của Alibaba để xâm nhập thị trường thương mại điện tử.
Vấn đề ở đây là kể cả những tỷ phú, CEO hay thậm chí cả các công ty lớn vẫn phải đối mặt với thất bại. Jack Ma thành công trong nhiều việc nhưng ông cũng từng thất bại rất nhiều – ví dụ như việc ông từng thi trượt đại học hai lần liên tiếp. Trong hành trình khởi nghiệp của mình, bạn sẽ đối mặt với thất bại nhưng nếu bạn muốn thành công trong thời gian dài bạn phải tin tưởng rằng giấc mơ có thể trở thành sự thật giống như JackMa đã làm.
Chuẩn bị cho mùa đông trong khi vẫn còn là mùa hè
Alibaba được thành lập năm 1999 và ngay 1 năm sau tập đoàn này đã không phải lo lắng về tiền bởi họ đã tiến hành một đợt huy động vốn và cổ phiếu Internet đang ở mức cao. Nhưng nhà sáng lập Jack Ma vẫn quyết định tiến hành thêm một vòng huy động vốn nữa từ SoftBank để đảm bảo sự an toàn cho công ty. Chỉ một vài tháng sau đó, bong bóng Internet và nguồn vốn của các start-up nhanh chóng bị cạn kiệt. Nếu Jack Ma không huy động được nguồn vốn trước khi sự việc xảy ra, Alibaba đã có thể không còn tồn tại trong giai đoạn khó khăn đó.
Tất nhiên việc khuyên các star-up nên nhận mọi khoản đàu tư là điều mù quáng, không nên. Nhưng nếu bạn muốn đảm bảo công ty an toàn trước sự biến động của thị trường, sự chuẩn bị cho tương lại với giả định thị trường có thể thay đổi là cần thiết.
Biến điểm mạnh của đối thủ thành điểm yếu
Khi Alibaba và Taobao bắt đầu cuộc chiến với Ebay, không có cách nào để công ty của Trung Quốc có thể cạnh tranh về chi phí chiến dịch marketing như đối thủ. Nhưng trái ngược với dự đoán, bằng việc “vẽ” ra viễn cảnh về một cuộc chiến tuyền thông với eBay, Alibaba đã sử dụng miễn phí chính nguồn lực của đối thủ để quảng cáo cho bản thân. Ví dụ như mỗi lần eBay nói về việc làm thế nào họ đánh bại Alibaba và Taobao thì độ nhận diện thương hiệu của Alibaba lại tăng lên.
Alibaba đã tận dụng hiệu quả truyền thông từ chính đối thủ của họ EBay
Tất nhiên, để làm được việc này, bạn phải chắc chắn rằng sản phẩm của mình tốt hơn so với đối thủ , bởi độ nhận diện thương hiệu không có giá trị nếu sản phẩm của chính bạn không đủ sức cạnh tranh. Nếu giống như Alibaba vào thời điểm đó, bạn sở hữu một công ty nhỏ với sản phẩm tốt nhưng độ nhận diện thương hiệu thấp, báo chí sẽ không có cái gì để khai thác và sẽ chẳng ai chú ý đến doanh nghiệp đâu. Vì vậy khi có một đối thủ mạnh hơn nói về bạn, thậm chí ngay cả khi họ đang cố giải thích cách thức “vùi dập” bạn – hãy tập dụng chúng để quảng cáo và tiếp thị mạnh mẽ hơn, mang lại lợi ích cho mình.
Tuyển dụng phù hợp với văn hóa công ty, đừng chỉ dựa vào hồ sơ xin việc
Jack Ma chia sẻ rằng những người xây dựng lên đế chế Alibaba không phải là những người thông minh. Mặc dù ông chỉ “nửa đùa nửa thật” nhưng những gì ông nói cũng có một phần nào đó đúng. Jack Ma từng là một giáo viên tiếng anh và không ai tin được rằng một ngày ông trở thành CEO công nghệ tài năng. Nhiều người đồng sáng lập Alibaba cũng có những xuất phát điểm tương tự. Ban đầu Jack Ma đã mắc một vài sai lầm trong việc tuyển dụng nhân viên có bản CV thật đẹpvà tốt nghiệp từ các trường Ivy League (hệ thống 8 trường đại học hàng đầu của Mỹ). Những người này nếu chỉ nhìn vào bản CB sẽ thấy họ thật tuyệt vời nhưng trái lại, trên thực tế không phải ai cũng làm việc tốt. Khi họ bị sa thải và Alibaba trở lại tay của đội ngũ sáng lập, mọi hoạt động trở nên trơn tru hơn dù họ không phải là những người có bản CV hoàn hảo.
Khi start-up tuyển dụng nhân sự, hãy nhớ rằng phải lựa chọn những người phù hợp với văn hóa công ty bởi văn hóa công ty là vô cùng quan trọng, những người không thể hiện tinh thần gắn kết sẽ làm cản trở sự phát triển trung. Tuyển dụng những người có năng lực cũng rất quan trọng, tuy nhiên một nhóm những người tốt nghiệp từ các trường cao đẳng và đại học bình thường đôi khi lại hoàn thành công việc xuất sắc hơn một tập tểh toàn những cựu sinh viên trường Ivy.
Chia sẻ tài sản
Giống như mọi start-up khác, Alibaba bắt đầu với quy mô nhỏ. Nhưng tại thời điểm tập đoàn sẵn sàng cho IPO Alibaba.com năm 2007, họ đã thuê hẳn một đấu trường chỉ để chứa đựng tất cả nhân viên của mình trong một phòng riêng biệt. Jack Ma vô cùng hào phóng bởi ông biết rằng trong dài hạn, nếu nhân viên có sở hữu (hoặc có thể là hướng tới) cổ phần của công ty thì họ sẽ làm việc chăm chỉ hơn. Và khi mọi người đều cố gắng làm việc, công ty sẽ thành công và phát triển hơn. Cuối cùng việc chia cổ phần không khiến công ty nghèo đi mà ngược lại trở nên giàu có thêm nhiều.
Việc tuyển dụng những người tin tưởng vào công ty là điều quan trong nhưng hãy trung thực rằng nhân viên có cổ phần tài chính sẽ giúp công ty thành công hơn. Họ đôi khi phải chấp nhận làm nhiều giờ với mức lương thấp nhưng việc tặng cổ phiếu cho nhân viên sẽ giúp giữ chân nhân tài và nâng cao hiệu quả làm việc hơn.
