Chỉ số ROS là gì? Cách cải thiện chỉ số ROS trong kinh doanh

Chỉ số ROS là gì? Đây là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, giúp doanh nghiệp biết được mỗi đồng doanh thu thuần tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Hiểu và theo dõi ROS giúp bạn đánh giá chính xác hiệu quả kinh doanh cũng như khả năng kiểm soát chi phí. Trong bài viết này, Sapo.vn sẽ chia sẻ chi tiết về ý nghĩa, công thức và cách cải thiện chỉ số ROS để doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.

1. Chỉ số ROS là gì?

ROS (Return On Sales) hay còn gọi là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, là chỉ số phản ánh hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Chỉ số này cho biết, với mỗi 1 đồng doanh thu thuần, doanh nghiệp tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế.

Nói cách khác, ROS giúp chủ kinh doanh nhìn rõ khả năng “chuyển hóa” doanh thu thành lợi nhuận thực tế sau khi đã trừ toàn bộ chi phí hoạt động.

Ví dụ:
Một cửa hàng có doanh thu thuần 500 triệu đồng và lợi nhuận sau thuế là 50 triệu đồng.
ROS = 50 triệu / 500 triệu × 100% = 10%.

Điều này nghĩa là cứ 100 đồng doanh thu, cửa hàng thu được 10 đồng lợi nhuận cho thấy hiệu quả kinh doanh khá tốt.

2. Vai trò của chỉ số ROS

Chỉ số ROS không chỉ là con số thể hiện lợi nhuận, mà còn là thước đo quan trọng giúp doanh nghiệp hiểu rõ hiệu quả vận hành và khả năng sinh lời thực tế. Việc theo dõi và duy trì ROS ở mức ổn định mang lại nhiều lợi ích trong quản trị và ra quyết định kinh doanh.

• Đánh giá hiệu quả hoạt động: ROS cho thấy mức độ chuyển hóa doanh thu thành lợi nhuận. ROS càng cao, chứng tỏ doanh nghiệp đang vận hành tốt và tạo ra giá trị cao từ doanh thu bán hàng.
• Kiểm soát chi phí: Đây là chỉ số phản ánh năng lực quản lý chi phí. Khi ROS tăng, nghĩa là doanh nghiệp đang sử dụng chi phí hiệu quả hơn để tạo ra lợi nhuận.
• So sánh với đối thủ: ROS giúp doanh nghiệp biết mình đang đứng ở đâu so với trung bình ngành. Đây là cơ sở để điều chỉnh chiến lược giá, sản phẩm hoặc vận hành.
• Hỗ trợ quyết định tài chính: Chỉ số ROS là dữ liệu quan trọng để nhà đầu tư, cổ đông hoặc nhà quản lý đánh giá hiệu quả kinh doanh dài hạn và đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.

3. Công thức tính chỉ số ROS

Để xác định tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, doanh nghiệp có thể áp dụng công thức sau:

ROS = (Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu thuần) × 100%

Giải thích công thức:

• Lợi nhuận sau thuế: Là phần lợi nhuận ròng mà doanh nghiệp thu được sau khi đã trừ tất cả các loại chi phí (vận hành, lãi vay, thuế...).
• Doanh thu thuần: Là tổng doanh thu bán hàng trừ đi các khoản giảm trừ như chiết khấu, giảm giá, hoặc hàng bán bị trả lại.

Ví dụ: Một doanh nghiệp trong tháng đạt doanh thu thuần 1 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 120 triệu đồng.
ROS = (120.000.000 / 1.000.000.000) × 100% = 12%

Điều này có nghĩa là cứ 100 đồng doanh thu, doanh nghiệp thu được 12 đồng lợi nhuận - một tỷ suất khá tốt cho nhiều ngành bán lẻ hoặc dịch vụ.

4. Cách đánh giá chỉ số ROS

Không có một mức ROS “chuẩn” cho tất cả doanh nghiệp, bởi tỷ suất này phụ thuộc nhiều vào đặc thù ngành nghề và chiến lược kinh doanh. Tuy nhiên, bạn có thể tham khảo một số ngưỡng phổ biến dưới đây để đánh giá mức độ hiệu quả:

Lưu ý khi đánh giá chỉ số ROS:

• So sánh theo ngành: Mỗi lĩnh vực có biên lợi nhuận khác nhau. Ví dụ, ngành bán lẻ thường có ROS thấp hơn sản xuất hoặc dịch vụ tài chính.
• Xem xét theo thời gian: Đánh giá ROS trong 3-5 năm liên tiếp để phản ánh xu hướng phát triển, tránh kết luận vội dựa trên số liệu của một năm.
• Không phải ROS âm lúc nào cũng xấu: Một số doanh nghiệp chấp nhận “lỗ chiến lược” trong giai đoạn đầu để mở rộng thị phần hoặc đầu tư thương hiệu, và vẫn có thể mang lại giá trị lớn trong dài hạn.

5. Những lưu ý để cải thiện chỉ số ROS là gì?

Việc đánh giá, kiểm soát các yếu tố tác động đến chỉ số này và xây dựng chiến lược phù hợp để tối ưu hóa chỉ số ROS là điều vô cùng quan trọng. Bởi trên thực tế, ROS tăng sẽ chứng tỏ rằng doanh nghiệp đang tối ưu các khoản chi phí. Khi này, doanh nghiệp cần lưu ý một số yếu tố để cải thiện chỉ số ROS.

• Đẩy mạnh doanh thu

Đối với yếu tố này, hãy cố gắng đánh giá xem chính sách bán hàng hiện tại đã phù hợp hay chưa, từ đó xây dựng chính sách bán hàng và tạo điều kiện để nhiều khách hàng có thể mua hàng, từ đó thúc đẩy việc tăng trưởng doanh số bán hàng một cách hiệu quả. 

Cùng với đó, nâng cao chất lượng cũng như đa dạng hóa sản phẩm và tạo sự khác biệt để cạnh tranh với đối thủ, nâng cao lượng sản phẩm bán ra và có kế hoạch tăng giá bán hiệu quả. 

• Chu kỳ sống của sản phẩm

Đối với chu kỳ sống của sản phẩm, chủ kinh doanh có thể đánh giá chi tiết dựa trên 4 giai đoạn trong chu kỳ sống của sản phẩm: Giai đoạn giới thiệu sản phẩm, Giai đoạn tăng trưởng, Giai đoạn bão hòa, Giai đoạn suy thoái. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp đánh giá được khả năng cải thiện doanh thu bán hàng cho doanh nghiệp. 

• Kiểm soát tốt chi phí

Doanh nghiệp có thể kiểm soát tốt chi phí bằng cách giảm chi phí tồn kho sản phẩm hoặc nguyên vật liệu sử dụng để sản xuất sản phẩm. Cùng với đó là đánh giá nhà cung cấp để xem xét về chi phí có thể giảm. Tăng đơn hàng, tận dụng công suất của thiết bị bằng cách ưu tiên đơn hàng số lượng lớn và chấp nhận mức giá thấp hay cho thuê. 

• Yếu tố khách quan bên ngoài

Đối với việc xác định yếu tố khách quan bên ngoài, doanh nghiệp có thể tiến hành khảo sát, nghiên cứu thị trường để phân tích các yếu tố ảnh hưởng một cách chính xác như:

• Từ người tiêu dùng: Các yếu tố như thu nhập, nhu cầu mua sản phẩm cần thiết, nhu cầu đối với sản phẩm tương đối cần thiết và nhu cầu mua sản phẩm là hàng xa xỉ. 
• Nguyên nhân từ đối thủ cạnh tranh: Giá tốt hơn, sản phẩm nhiều chủng loại, mẫu mã đa dạng hơn, chính sách bảo hành tốt hơn,...
• Nguyên nhân từ Nhà nước như chính sách thuế, ưu đãi,...

6. Mối quan hệ ROS, ROA và ROE

Bên cạnh ROS, hai chỉ số khác cũng thường được sử dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là ROA (Return On Assets) và ROE (Return On Equity). Ba chỉ số này có mối quan hệ chặt chẽ, phản ánh toàn diện khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

3 chỉ số này có thể xem như “chuỗi phản ứng lợi nhuận”:

ROS ảnh hưởng ROA và ROA ảnh hưởng ROE

• ROS tăng cho thấy doanh nghiệp kiểm soát chi phí tốt và tạo ra nhiều lợi nhuận hơn trên mỗi đồng doanh thu.
• Khi vòng quay tài sản ổn định, ROA (hiệu quả sử dụng tài sản) cũng sẽ tăng tương ứng.
• ROA cao sẽ kéo theo ROE tăng, vì doanh nghiệp đang sử dụng tài sản hiệu quả để tạo lợi nhuận cho chủ sở hữu.

Ví dụ:

• Doanh nghiệp A có ROS = 10%, vòng quay tài sản = 1,5 lần. 
• ROA = ROS × Vòng quay tài sản = 10% × 1,5 = 15%.
• Nếu doanh nghiệp duy trì cấu trúc vốn ổn định, ROA 15% này sẽ tiếp tục phản ánh tích cực lên ROE.

7. Một số câu hỏi thường gặp về ROS

7.1. Chỉ số ROS bao nhiêu là tốt?

Không có một con số cố định cho mọi doanh nghiệp. Tuy nhiên, ROS từ 5-10% được xem là mức hiệu quả, còn trên 10% thể hiện khả năng sinh lời tốt. Mức lý tưởng còn tùy vào đặc thù ngành. Ví dụ, ngành bán lẻ thường có ROS thấp hơn sản xuất hoặc dịch vụ tài chính.

7.2. ROS âm có nghĩa là gì?

ROS âm cho thấy doanh nghiệp đang thua lỗ, tức chi phí vượt quá doanh thu. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng xấu bởi trong giai đoạn mở rộng thị trường, nhiều công ty chấp nhận lỗ tạm thời để đầu tư thương hiệu hoặc sản phẩm mới.

7.3. ROS có khác gì ROA và ROE không?

Có. ROS đo hiệu quả từ hoạt động kinh doanh, còn ROA và ROE lần lượt đo hiệu quả sử dụng tài sản và hiệu quả vốn chủ sở hữu. Ba chỉ số nên được dùng kết hợp để có cái nhìn toàn diện về hiệu quả tài chính.

7.4. ROS có áp dụng được cho mọi loại hình doanh nghiệp không?

Có thể áp dụng cho hầu hết mô hình từ công ty sản xuất, thương mại, đến dịch vụ. Tuy nhiên, khi so sánh, bạn nên đối chiếu với các doanh nghiệp cùng ngành để đảm bảo kết quả phản ánh chính xác.

7.5. ROS có thể bị “làm đẹp” trong báo cáo tài chính không?

Có thể, nếu doanh nghiệp ghi nhận doanh thu hoặc chi phí chưa phản ánh đúng thực tế. Vì vậy, khi đánh giá ROS, nhà đầu tư nên đối chiếu thêm dòng tiền thực tế và các chỉ số khác (như ROA, ROE, EBITDA) để có cái nhìn khách quan hơn.

Trên đây là những yếu tố quan trọng về chỉ số ROS là gì và cách tính ROS mà Sapo muốn chia sẻ với bạn. Chúng tôi hy vọng rằng những chia sẻ trên có thể giúp bạn tối ưu chỉ số ROS và nâng cao hiệu quả công việc một cách tốt nhất.