Các loại chữ ký số thông dụng 2025: Tính năng và ưu nhược điểm

Trong thời đại số hóa phát triển mạnh mẽ, khi các thủ tục hành chính không còn phụ thuộc vào giấy tờ truyền thống, chữ ký số đang dần trở thành công cụ thay thế hiệu quả cho chữ ký tay. Tuy nhiên, chữ ký số hiện nay gồm nhiều loại với đặc điểm và tính năng khác nhau. Vậy có các loại chữ ký số nào đang được sử dụng trên thị trường? Chúng khác nhau như thế nào? Hãy cùng Sapo tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Tổng quan về chữ ký số

Chữ ký số là một dạng chữ ký điện tử được tạo ra bằng phương pháp mã hóa dữ liệu. Loại chữ ký này sử dụng cặp khóa riêng tư và khóa công khai để xác thực danh tính và đảm bảo tính toàn vẹn cho văn bản điện tử. Theo quy định tại Khoản 6, Điều 3, Nghị định 130/2018/NĐ-CP và cập nhật mới nhất tại Nghị định 23/2025/NĐ-CP, chữ ký số được pháp luật Việt Nam công nhận về mặt giá trị pháp lý trong các giao dịch và hợp đồng điện tử. 

Chữ ký số hoạt động như "dấu vân tay" điện tử với các tính năng nổi bật sau:

• Tính xác thực: Xác minh chính xác danh tính người ký thông qua chứng thư số đi kèm.

• Tính bảo mật: Hệ thống mã hóa giúp bảo vệ thông tin, gần như không thể bị đánh cắp.

• Tính toàn vẹn: Tài liệu được ký số chỉ có thể mở và đọc bởi người nhận xác định, đảm bảo nội dung không bị thay đổi trong quá trình truyền tải.

• Tính chống chối bỏ: Chữ ký số không thể bị thay thế hoặc xóa bỏ sau khi ký, đảm bảo giá trị pháp lý và trách nhiệm của các bên liên quan.

Với độ bảo mật cao, chữ ký số được ưu tiên sử dụng cho các văn bản quan trọng, yêu cầu tính pháp lý cao như khai báo thuế, hải quan điện tử, giao dịch ngân hàng số, ký hợp đồng điện tử và nộp hồ sơ doanh nghiệp trực tuyến,... 

Xem thêm: Chữ ký số và chữ ký điện tử: Giống và khác nhau như thế nào?

2. Các loại chữ ký số thông dụng hiện nay 

Hiện nay, trên thị trường có 4 loại chữ ký số được sử dụng phổ biến nhất, bao gồm: chữ ký số USB Token, chữ ký số HSM, chữ ký số SmartCard và chữ ký số từ xa. 

2.1. Chữ ký số USB Token

USB Token là một dạng chữ ký số phổ biến hiện nay, sử dụng thiết bị USB chuyên dụng tích hợp phần mềm ký số. Để sử dụng, người dùng cần cài đặt phần mềm hỗ trợ ký số trên máy tính. Khi thực hiện ký số, người dùng chỉ cần kết nối thiết bị USB vào máy tính, đăng nhập vào hệ thống chữ ký số bằng mã PIN cá nhân và tiến hành các giao dịch điện tử một cách nhanh chóng và an toàn.

Ưu điểm của chữ ký số USB Token:

• Bảo mật cao
• Dễ sử dụng
• Giá thành hợp lý
• Lưu trữ lớn, cập nhật nhanh
• Xử lý dữ liệu tốc độ cao

Nhược điểm của chữ ký số USB Token:

• Phải kết nối với máy tính mới thao tác ký số được
• Không thể sử dụng nếu máy tính lỗi
• Phụ thuộc vào một token duy nhất, không phân quyền người dùng được

2.2. Chữ ký số HSM

Chữ ký số HSM (Hardware Security Module) là dạng chữ ký số sử dụng thiết bị HSM để lưu trữ cặp khóa và chứng thư số một cách an toàn. Loại chữ ký này thường được áp dụng trong các hệ thống đòi hỏi tốc độ xử lý cao, giúp xác thực và mã hóa dữ liệu gần như tức thì. 

Hiện nay, thiết bị HSM thường được thiết kế dưới dạng thẻ PCMCIA, có thể kết nối trực tiếp với máy tính hoặc hoạt động độc lập qua mạng Internet. Điểm nổi bật của chữ ký số HSM là khả năng xử lý đồng thời hàng nghìn chữ ký một cách nhanh chóng, vượt trội hơn nhiều so với USB Token.

Ưu điểm của chữ ký số HSM:

• Khả năng xử lý hàng nghìn chữ ký số cùng lúc, tối ưu cho doanh nghiệp lớn. 
• Quản lý tập trung, bảo mật cao

Nhược điểm của chữ ký số HSM:

• Chi phí đầu tư cao
• Cần hệ thống kỹ thuật phức tạp
• Khó kiểm soát luồng giao dịch nếu không đồng bộ hệ thống

Xem thêm: Tổng hợp mẫu chữ ký số theo chuẩn quy định pháp luật 2025

2.3. Chữ ký số SmartCard

Chữ ký số SmartCard là một loại chữ ký số hoạt động hoàn toàn khác so với USB Token và HSM, bởi nó được tích hợp trực tiếp vào SIM điện thoại. Do đó, người dùng có thể dễ dàng ký số ngay trên thiết bị di động, giúp  quá trình sử dụng linh hoạt và tiện lợi hơn.

Tuy nhiên, điểm hạn chế lớn nhất của chữ ký số SmartCard là phụ thuộc vào loại SIM và nhà mạng cung cấp. Nếu thuê bao nằm ngoài vùng phủ sóng, người dùng có thể gặp phải tình trạng ký số bị chậm hoặc thậm chí không thể thực hiện được.

Ưu điểm của chữ ký số SmartCard:

• Có thể ký số trực tiếp trên thiết bị di động
• Tiện lợi và nhanh chóng

Nhược điểm của chữ ký số SmartCard:

• Phụ thuộc vào nhà mạng, chỉ sử dụng được khi ở trong vùng phủ sóng

2.4. Chữ ký số từ xa 

Chữ ký số từ xa (Remote Signature) là một dạng chữ ký số được triển khai trên nền tảng điện toán đám mây, cho phép người dùng thực hiện ký số một cách linh hoạt trên nhiều thiết bị như điện thoại thông minh, máy tính ở bất kỳ thời gian và địa điểm nào.

Tuy nhiên, loại chữ ký này hiện vẫn chưa được áp dụng rộng rãi do còn tồn tại một số vấn đề liên quan đến bảo mật dữ liệu, mà các nhà cung cấp dịch vụ vẫn đang trong quá trình tối ưu và hoàn thiện.

Ưu điểm của chữ ký số từ xa:

• Linh hoạt sử dụng mọi lúc, mọi nơi
• Không phụ thuộc vào thiết bị phần cứng chuyên dụng

Nhược điểm của chữ ký số từ xa:

• Chưa được phát triển và triển khai một cách phổ biến 

3. So sánh các loại chữ ký số

Dưới đây là bảng so sánh nhanh đặc điểm, tính chất, ưu điểm và hạn chế của các loại chữ ký số: 

Trên đây là tổng hợp thông tin chi tiết về các loại chữ ký số phổ biến hiện nay, bao gồm đặc điểm và ưu, nhược điểm của từng loại. Tùy vào quy mô doanh nghiệp, nhu cầu bảo mật và mức độ linh hoạt trong công việc mà bạn có thể lựa chọn loại chữ ký số phù hợp nhất. Đừng quên theo dõi Sapo để luôn cập nhật những kiến thức mới nhất về kinh doanh trong thời đại chuyển đổi số!