Tỷ lệ đóng BHXH hộ kinh doanh từ 01/7/2025

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/07/2025), chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh chính thức thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Khác với trước đây, chủ hộ không còn đứng ngoài hệ thống an sinh xã hội mà phải thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH theo quy định.

1. Tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh

Tổng tỷ lệ đóng BHXH hằng tháng là 25%, tính trên tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, bao gồm:

• 3% vào quỹ ốm đau và thai sản
• 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất

1.1. Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH

Do thu nhập từ hoạt động kinh doanh thường không cố định, pháp luật cho phép chủ hộ kinh doanh chủ động lựa chọn mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, thay vì tính theo lợi nhuận thực tế từng tháng.

Cụ thể:

• Mức thấp nhất: Không thấp hơn mức tham chiếu tại thời điểm đóng
• Mức cao nhất: Không vượt quá 20 lần mức tham chiếu
• Điều chỉnh mức đóng: Sau khi đã đóng tối thiểu 12 tháng theo mức đã chọn, chủ hộ được quyền lựa chọn lại mức tiền lương làm căn cứ đóng cho phù hợp với tình hình kinh doanh.

1.2. Phương thức và thời hạn đóng BHXH

• Phương thức đóng: Chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn đóng hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần, tùy nhu cầu.
• Thời hạn đóng: Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng liền kề sau chu kỳ đóng đã đăng ký.

1.3. Quyền lợi khi tham gia BHXH bắt buộc

Khi tham gia BHXH với tỷ lệ nêu trên, chủ hộ kinh doanh được hưởng đầy đủ các chế độ theo quy định, bao gồm: ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất và các chế độ liên quan khác theo từng trường hợp cụ thể.

Có thể hiểu đơn giản, việc tham gia BHXH bắt buộc giống như tạo một lớp bảo vệ tài chính dài hạn cho chính mình. Dù hoạt động kinh doanh có lúc thuận lợi hay khó khăn, chủ hộ vẫn có nguồn đảm bảo khi ốm đau, thai sản hoặc khi không còn khả năng lao động.

2. Bảng tính tiền BHXH chủ hộ kinh doanh (dễ hiểu)

Dựa trên Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/07/2025), chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh là đối tượng bắt buộc tham gia BHXH,. Dưới đây là bảng tính chi tiết và ví dụ minh họa về số tiền đóng hàng tháng.

2.1. Bảng tỷ lệ đóng BHXH cho chủ hộ kinh doanh

Theo quy định, chủ hộ kinh doanh đóng vào hai quỹ thành phần với tổng tỷ lệ là 25% trên mức tiền lương làm căn cứ đóng,.

2.2. Căn cứ tính mức đóng (Mức lương lựa chọn)

Chủ hộ kinh doanh được quyền tự lựa chọn mức tiền lương để làm căn cứ đóng BHXH, nhưng phải tuân thủ các giới hạn sau:

• Mức thấp nhất: Bằng mức tham chiếu tại thời điểm đóng,. (Lưu ý: Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở, mức tham chiếu được tính bằng mức lương cơ sở)
• Mức cao nhất: Bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng
• Thay đổi mức đóng: Sau ít nhất 12 tháng thực hiện đóng theo mức đã chọn, chủ hộ có thể lựa chọn lại mức tiền lương làm căn cứ đóng mới

2.3. Ví dụ minh họa số tiền phải đóng mỗi tháng

Để dễ hình dung, giả sử mức tham chiếu (hoặc lương cơ sở) tại thời điểm đóng là 2.340.000 VND (đây là thông tin thực tế hiện nay, không có trong nguồn, quý khách nên kiểm tra lại mức tham chiếu do Chính phủ quy định tại thời điểm đóng cụ thể).

Trường hợp 1: Chủ hộ chọn đóng ở mức thấp nhất (bằng mức tham chiếu)

• Mức lương chọn đóng: 2.340.000 VND.
• Số tiền đóng quỹ ốm đau, thai sản (3%): 2.340.000 x 3% = 70.200 VND.
• Số tiền đóng quỹ hưu trí, tử tuất (22%): 2.340.000 x 22% = 514.800 VND.
• Tổng số tiền đóng mỗi tháng: 585.000 VND.

Trường hợp 2: Chủ hộ chọn mức lương đóng là 10.000.000 VND

• Mức lương chọn đóng: 10.000.000 VND.
• Số tiền đóng quỹ ốm đau, thai sản (3%): 10.000.000 x 3% = 300.000 VND.
• Số tiền đóng quỹ hưu trí, tử tuất (22%): 10.000.000 x 22% = 2.200.000 VND.
• Tổng số tiền đóng mỗi tháng: 2.500.000 VND.

Xem thêm: Hộ kinh doanh có phải đóng bảo hiểm xã hội cho nhân viên không?

2.4. Phương thức và thời hạn đóng

Chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn các phương thức đóng linh hoạt,:

• Đóng hằng tháng.
• Đóng 03 tháng một lần.
• Đóng 06 tháng một lần.
• Thời hạn đóng: Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng,.

Việc chủ hộ kinh doanh đóng BHXH theo Luật mới có thể ví như việc bạn đang tự xây một "quỹ lương hưu" cá nhân dưới sự bảo hộ của Nhà nước. Tùy vào khả năng tài chính, bạn có thể chọn đóng "nhiều" hay "ít" (trong khung quy định) để quyết định mức hưởng lợi ích sau này, đảm bảo khi về già hoặc ốm đau vẫn có nguồn thu nhập ổn định thay thế,.

3. Chủ hộ kinh doanh nên chọn mức đóng nào là hợp lý?

Việc lựa chọn mức đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh theo Luật BHXH 2024 (có hiệu lực từ 01/07/2025) phụ thuộc vào khả năng tài chính và mục tiêu bảo vệ thu nhập dài hạn của từng cá nhân. Dưới đây là các phân tích dựa trên quy định của nguồn để bạn có thể đưa ra quyết định phù hợp:

3.1. Đóng BHXH mức tối thiểu

Theo nguồn, mức đóng thấp nhất mà chủ hộ có thể lựa chọn bằng mức tham chiếu (khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở),.

Phù hợp với ai:

• Hộ kinh doanh mới thành lập hoặc quy mô nhỏ: Khi dòng tiền chưa ổn định, việc chọn mức đóng thấp giúp giảm bớt gánh nặng chi phí hàng tháng nhưng vẫn đảm bảo được duy trì thời gian đóng BHXH.
• Người trẻ tuổi: Khi còn nhiều thời gian để tích lũy (cần tối thiểu 15 năm đóng để hưởng lương hưu), việc bắt đầu sớm với mức tối thiểu là một chiến lược hợp lý để đảm bảo điều kiện về thời gian.
• Người ưu tiên đầu tư vào kinh doanh: Muốn dành tối đa vốn để tái đầu tư vào cửa hàng, nhà xưởng thay vì đóng bảo hiểm cao ngay từ đầu.

3.2. Đóng BHXH mức cao

Chủ hộ có thể chọn mức lương làm căn cứ đóng lên đến tối đa 20 lần mức tham chiếu.

Lợi ích khi đóng cao:

• Mức hưởng trợ cấp ốm đau, thai sản cao hơn: Các khoản trợ cấp này được tính dựa trên mức lương đóng BHXH,. Nếu đóng cao, khi ốm đau hoặc sinh con, chủ hộ sẽ nhận được khoản tiền hỗ trợ sát với thu nhập thực tế hàng ngày của mình.
• Lương hưu cao hơn: Lương hưu hằng tháng được tính bằng tỷ lệ phần trăm (tối đa 75%) của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Đóng mức cao sẽ giúp mức bình quân này tăng lên, từ đó lương hưu sau này sẽ cao đáng kể.
• Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu cao hơn: Nếu đóng BHXH trên 30 năm (với nữ) hoặc 35 năm (với nam), chủ hộ sẽ nhận thêm trợ cấp một lần dựa trên mức bình quân tiền lương đóng bảo hiểm.

3.3. Gợi ý theo độ tuổi và quy mô kinh doanh

Dựa trên các nguyên tắc về mức đóng và thời gian đóng trong nguồn, có thể đưa ra các gợi ý chiến lược như sau:

• Dưới 35 tuổi (Quy mô nhỏ/vừa): Nên ưu tiên duy trì đóng liên tục ở mức tối thiểu hoặc trung bình. Mục tiêu chính giai đoạn này là tích lũy đủ số năm đóng BHXH để sau này chắc chắn có lương hưu.
• Từ 35 - 50 tuổi (Quy mô đã ổn định): Nên xem xét tăng mức đóng nếu thu nhập từ hộ kinh doanh tốt. Theo nguồn, sau mỗi 12 tháng đóng theo mức cũ, chủ hộ có quyền lựa chọn lại mức lương làm căn cứ đóng. Việc tăng dần mức đóng ở giai đoạn này giúp "vừa túi tiền" mà vẫn đảm bảo mức bình quân tiền lương hưu cao dần.
• Trên 50 tuổi (Chuẩn bị nghỉ hưu): Nếu tài chính cho phép, đây là thời điểm vàng để chọn mức đóng cao nhất có thể. Vì mức bình quân tiền lương để tính lương hưu đối với người tham gia sau năm 2025 sẽ tính trên toàn bộ thời gian đóng, việc đóng cao ở giai đoạn cuối sẽ giúp kéo mức bình quân thu nhập của cả quá trình lên cao.
• Quy mô kinh doanh lớn, thu nhập ổn định: Luôn khuyến khích chọn mức đóng cao để tối ưu hóa quyền lợi bảo vệ thu nhập khi xảy ra rủi ro ốm đau hoặc khi về già.

Tóm lại: Chủ hộ kinh doanh có sự linh hoạt rất lớn khi được tự lựa chọn mức đóng. Chiến lược phổ biến là đóng thấp khi bắt đầu để duy trì thời gian và đóng cao khi có điều kiện để tối đa hóa số tiền lương hưu nhận được sau này.

Xem thêm: Đăng ký bảo hiểm xã hội cho hộ kinh doanh: Hướng dẫn chi tiết từ A-Z (Cập nhật 2025)

4. Câu hỏi thường gặp về BHXH hộ kinh doanh (FAQ)

Câu 1. Thu nhập không cố định có phải đóng BHXH không?

Có, nếu bạn thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

• Người lao động có hợp đồng từ 01 tháng trở lên vẫn phải đóng BHXH, kể cả làm bán thời gian hoặc thu nhập thay đổi theo tháng. BHXH chỉ tính trên phần tiền lương và phụ cấp ổn định ghi trong hợp đồng.
• Chủ hộ kinh doanh thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, dù thu nhập kinh doanh không cố định. Thay vì tính theo lợi nhuận thực tế, chủ hộ được tự lựa chọn mức tiền lương làm căn cứ đóng trong khung quy định.
• Lao động tự do (không hợp đồng, không đăng ký hộ kinh doanh) không bắt buộc đóng BHXH, nhưng có thể tham gia BHXH tự nguyện nếu có nhu cầu.

Tóm lại: Thu nhập không cố định không phải lý do để không đóng BHXH. Việc có phải đóng hay không phụ thuộc vào bạn thuộc nhóm đối tượng nào, không phụ thuộc vào tháng đó kiếm được bao nhiêu.

Câu 2. Hộ kinh doanh tính đến tháng 12/2025 vẫn chưa đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc có truy thu không?

Có. Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, nếu hộ kinh doanh thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc mà đến tháng 12/2025 vẫn chưa đóng, thì sẽ bị truy thu và xử lý theo quy định.

Cụ thể:

• Các khoản nợ phát sinh trước 01/07/2025 (BHXH cho người lao động theo quy định cũ) vẫn bị truy thu và xử lý theo quy định về chậm/trốn đóng.
• Từ 01/07/2025, chủ hộ kinh doanh thuộc diện bắt buộc. Nếu không đăng ký và không đóng đến hết 12/2025:
   
  • Phải đóng đủ số tiền còn thiếu (truy thu).
  • Phải nộp tiền lãi chậm đóng (tính theo ngày trên số tiền chưa đóng).
  • Có thể bị xử phạt hành chính, trường hợp vi phạm nghiêm trọng có thể bị xem xét trách nhiệm theo quy định.

Kết luận: Không thể “đợi sang năm” để né nghĩa vụ. Càng chậm đóng, số tiền truy thu và lãi càng tăng, nên hộ kinh doanh cần rà soát và thực hiện sớm để tránh rủi ro.

Câu 3: Dừng kinh doanh thì xử lý BHXH thế nào?

Khi hộ kinh doanh dừng hoạt động, việc xử lý BHXH sẽ thực hiện theo các phương án dưới đây, căn cứ Luật Bảo hiểm xã hội 2024:

1) Trách nhiệm của chủ hộ

• Hoàn tất thủ tục chốt thời gian đóng BHXH cho người lao động (nếu có).
• Trả sổ BHXH/hoàn tất dữ liệu BHXH điện tử để người lao động tiếp tục quyền lợi.

2) Quyền lựa chọn sau khi dừng kinh doanh

• Bảo lưu thời gian đã đóng (khuyến khích): Giữ nguyên số năm đã đóng để cộng dồn khi đi làm nơi khác hoặc tham gia BHXH tự nguyện sau này.
• Chuyển sang BHXH tự nguyện: Tiếp tục đóng để hướng tới đủ điều kiện hưởng lương hưu, được tự chọn mức và phương thức đóng.
• Hưởng BHXH một lần (nếu đủ điều kiện): Áp dụng trong các trường hợp luật cho phép (ví dụ: đủ tuổi nhưng chưa đủ năm đóng; ra nước ngoài định cư; bệnh hiểm nghèo; hoặc theo quy định chuyển tiếp).

3) Trường hợp đang hưởng chế độ

Nếu đang hưởng lương hưu/trợ cấp hằng tháng, việc dừng kinh doanh không làm mất quyền hưởng (trừ các trường hợp pháp luật quy định tạm dừng).

Tóm lại: Dừng kinh doanh không làm mất thời gian BHXH đã đóng. Người tham gia có thể bảo lưu, chuyển sang tự nguyện hoặc nhận một lần tùy nhu cầu và điều kiện cụ thể.