+230.000 khách hàng đã lựa chọn Sapo
Logistics là hoạt động mang tính dây chuyền bởi nó là mạng lưới kết nối nhiều hoạt động từ sản xuất, cung ứng hàng hóa cho tới dịch vụ vận chuyển đến tay người tiêu dùng. Logistics đóng vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo vòng đời của sản phẩm và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trong bài viết này, Sapo sẽ cung cấp tới bạn các thông tin chi tiết về logistics là gì.
1. Logistics là gì?
Hiểu một cách đơn giản, logistics là toàn bộ quá trình đưa hàng hóa từ nơi sản xuất đến tay người tiêu dùng một cách tối ưu nhất, bao gồm khâu vận chuyển, lưu kho, đóng gói, phân phối và các thủ tục liên quan.
Ví dụ: Khi bạn đặt một đôi giày trên sàn TMĐT như Shopee hay Tiktok shop, hàng sẽ được lấy từ kho, đóng gói, vận chuyển liên tỉnh qua nhiều chặng trước khi tới tận tay bạn. Toàn bộ những hoạt động “hậu trường” đó chính là logistics.
Ngành Logistics là gì?
Theo Hội đồng Quản trị Logistics Hoa Kỳ (LAC - The US Logistics Administration Council):
“Logistics là quá trình lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát dòng di chuyển và lưu kho nguyên vật liệu thô, hàng hóa trong quá trình sản xuất, thành phẩm và các thông tin liên quan, từ điểm xuất phát đến khi được tiêu dùng, nhằm thỏa mãn yêu cầu của khách hàng.”
Ban đầu, logistics là một thuật ngữ quân sự, dùng để chỉ cách quân đội tổ chức tiếp tế, cất giữ và vận chuyển vật tư. Về sau, khái niệm này được mở rộng và ứng dụng rộng rãi trong kinh doanh, đặc biệt trong sản xuất, thương mại quốc tế và thương mại điện tử.
Xem thêm: Quy trình xử lý đơn hàng tối ưu nhất cho chủ kinh doanh
2. Vai trò Logistic trong kinh doanh hiện nay
Logistics ngày càng trở thành yếu tố sống còn trong hoạt động kinh doanh hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh TMĐT, chuyển đổi số và cạnh tranh toàn cầu.
- Động lực phát triển TMĐT và bán lẻ trực tuyến: Logistics là xương sống giúp TMĐT tăng trưởng mạnh mẽ nhờ rút ngắn thời gian giao hàng, đảm bảo trải nghiệm khách hàng. Với quy mô TMĐT Việt Nam dự báo đạt 57 tỷ USD vào năm 2025, nhu cầu logistics hiện đại như fulfillment, 3PL, 4PL ngày càng cấp thiết.
- Tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả vận hành: Logistics thông minh giúp doanh nghiệp giảm chi phí kho bãi, vận chuyển, hạn chế rủi ro trong khâu giao nhận. Việc ứng dụng công nghệ (theo dõi đơn hàng, tối ưu tuyến đường) đang trở thành lợi thế cạnh tranh quan trọng.
- Tăng khả năng cạnh tranh quốc tế: Logistics hiệu quả giúp doanh nghiệp xuất khẩu giảm thời gian thông quan, chi phí vận tải và tiếp cận thị trường nhanh hơn. Việt Nam hiện nằm trong Top 10 thị trường logistics mới nổi toàn cầu, cho thấy vai trò chiến lược của ngành.
- Hỗ trợ chuỗi cung ứng và sản xuất ổn định: Logistics đóng vai trò kết nối đầu vào - sản xuất - đầu ra, đảm bảo hoạt động trơn tru từ nhà cung cấp đến khách hàng. Khi chuỗi cung ứng toàn cầu biến động, logistics là “van điều tiết” giúp doanh nghiệp thích ứng và duy trì dòng hàng hóa liên tục.
3. Các loại hình Logistics phổ biến
Dịch vụ Logistics bao gồm 3 quá trình, đó là Inbound Logistics, Outbound Logistics và Reverse Logistics. Dựa vào các quá trình này, Logistics được phân chia thành 3 loại như sau:
3.1. Inbound Logistics
Là một quá trình trong Logistics, tuy nhiên inbound logistics là gì thì khá nhiều người cảm thấy băn khoăn. Theo đó, Inbound Logistics có nghĩa là Logistics đầu vào, bao gồm hoạt động tiếp nhận và lưu trữ các nguyên vật liệu đầu vào từ nhà cung cấp cho tới doanh nghiệp. Quá trình này cần đảm bảo được các yếu tố đầu vào như tối ưu về giá trị, thời gian và chi phí sản xuất. Các dòng vận chuyển này cần được giám sát hết sức nghiêm ngặt để công đoạn sản xuất được diễn ra trơn tru, ít rủi ro và đạt hiệu quả.
Logistic có 3 quá trình là Inbound Logistic, Outbound Logistic và Reverse Logistic
3.2. Outbound Logistics
Vậy còn Outbound Logistics là gì? Đây là khái niệm chỉ Logistics đầu ra, bao gồm các hoạt động liên quan đến lưu trữ kho bãi, phân phối sản phẩm tới tay người nhận sao cho tối ưu về thời gian, địa điểm, chi phí để giá thành sản phẩm giảm, đem về lợi nhuận cho doanh nghiệp.
3.3. Reverse Logistics
Reverse Logistics là Logistics ngược, quá trình này bao gồm các hoạt động thu hồi lại sản phẩm bị lỗi, phế phẩm hoặc phế liệu được phát sinh khi phân phối sản phẩm để tái chế.
3.4. Third-Party Logistics (3PL) - Dịch vụ logistics bên thứ ba
3PL là khi doanh nghiệp thuê ngoài một phần hoặc toàn bộ hoạt động logistics cho đơn vị chuyên nghiệp, thay vì tự quản lý.
Ví dụ: một shop online hợp tác với đơn vị 3PL để quản lý kho hàng, đóng gói và vận chuyển đơn.
3.5. Fourth-Party Logistics (4PL) - Logistics bên thứ tư
4PL là cấp độ cao hơn 3PL. Thay vì chỉ thực hiện vận chuyển hoặc kho bãi, 4PL đóng vai trò tư vấn và quản lý toàn bộ chuỗi logistics, giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí và hiệu quả.
Ví dụ: một tập đoàn lớn thuê công ty 4PL để thiết kế mạng lưới cung ứng toàn cầu, chọn nhà vận chuyển, quản lý hệ thống dữ liệu.
3.6. Fulfillment - Dịch vụ hoàn tất đơn hàng trong TMĐT
Fulfillment là mô hình logistics đặc thù cho thương mại điện tử, trong đó đơn vị cung cấp dịch vụ sẽ lưu kho, đóng gói, dán nhãn và giao hàng trực tiếp cho khách theo từng đơn.
Ví dụ: khi bạn đặt hàng trên Shopee, sản phẩm được xử lý tại Shopee Fulfillment Center (SPX), đóng gói và giao đến bạn.
4. Sự khác biệt giữa Logistics và quản lý chuỗi cung ứng
Logistics là một phần quan trọng của quản lý chuỗi cung ứng (SCM). Đôi khi khái niệm Logistics và quản lý chuỗi cung ứng được sử dụng thay thế cho nhau. Tuy nhiên logistics tập trung vào việc vận chuyển các sản phẩm và nguyên vật liệu sao cho đạt được hiệu quả tốt nhất. Ngược lại, SCM bao gồm một loạt các hoạt động như lập kế hoạch chuỗi cung ứng (SCP), lập kế hoạch nhu cầu, lập kế hoạch bán hàng (S&OP), thực hiện chuỗi cung ứng (SCE). Cụ thể như sau:
Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng có nhiều điểm khác biệt
4.1. Hoạt động của Logistics
Logistics là khâu vận chuyển trung gian giữa nhà cung cấp và người tiêu dùng. Dịch vụ này bao gồm các hoạt động vận tải hàng hóa, quản lý đội tàu vận chuyển, quản lý tồn kho, hoạch định cung cầu. Bên cạnh đó, Logistics còn đảm nhận các công việc liên quan đến việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu đầu vào, lập kế hoạch sản xuất,..
4.2. Hoạt động của Quản lý chuỗi cung ứng
Quản lý chuỗi cung ứng là sự phối hợp của 4 yếu tố sản xuất, tồn kho, địa điểm và vận chuyển. Sự kết hợp này nhằm đáp ứng các nhu cầu của thị trường sao cho nhanh chóng và hiệu quả. Hoạt động quản lý chuỗi cung ứng sẽ bao gồm quản lý hậu cần, trong đó có lập kế hoạch, tìm nguồn cung ứng, và các hoạt động logistics.
Bạn có thể theo dõi bảng so sánh tổng hợp bên dưới để có cái nhìn tổng quan về sự khác biệt Logistic và chuỗi cung ứng:
Tiêu chí | Logistics | Quản lý chuỗi cung ứng (SCM) |
Phạm vi | Một phần của SCM, tập trung vào vận tải, kho bãi, phân phối | Bao quát toàn bộ chuỗi từ cung ứng > sản xuất > phân phối > khách hàng |
Mục tiêu chính | Đảm bảo hàng hóa đến đúng nơi, đúng thời gian với chi phí thấp | Tối ưu toàn bộ chuỗi để tăng lợi nhuận và lợi thế cạnh tranh |
Hoạt động chính | Vận tải, lưu kho, xử lý đơn hàng, quản lý tồn kho, đóng gói | Lập kế hoạch nhu cầu, tìm nguồn cung, sản xuất, logistics, quan hệ đối tác |
Đối tượng phục vụ | Người mua - người bán (tập trung vào khách hàng cuối) | Tất cả bên liên quan trong chuỗi (nhà cung cấp, nhà máy, phân phối, khách hàng) |
Mức độ phức tạp | Tập trung ở cấp tác nghiệp và vận hành | Bao gồm chiến lược, quy hoạch, điều phối toàn bộ hệ thống |
Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã hiểu được cơ bản khái niệm Logistics là gì và nó đóng vai trò như thế nào trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu bạn là nhà bán lẻ và đang chưa biết quản lý chuỗi cung ứng như thế nào cho hiệu quả, thì hãy đọc ngay bài viết “Quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả trong bán lẻ”
