+230.000 khách hàng đã lựa chọn Sapo
Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC, chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp. Thông tư mới ra đời không chỉ cập nhật về pháp lý mà còn mở rộng phạm vi hướng dẫn. Cùng Sapo đi tìm hiểu những điểm mới của thông tư này trong nội dung dưới đây.
1. Tổng quan về Thông tư 99/2025/TT-BTC
Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC, chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp.
Văn bản có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026 và áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026.
Thông tư 99 ra đời để:
- Cập nhật quy định phù hợp Luật Kế toán 2015 và Luật sửa đổi 2024: Thông tư này thay thế cho các Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp (trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này), Thông tư 75/2015/TT-BTC ngày 18/5/2015 của Bộ Tài chính về sửa đổi, bổ sung Điều 128 Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính, Thông tư 53/2016/TT-BTC ngày 21/3/2016 về sửa đổi, bổ sung một số Điều của Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính và Thông tư 195/2012/TT-BTC ngày 15/11/2012 hướng dẫn kế toán áp dụng cho đơn vị chủ đầu tư
- Đơn giản hóa thủ tục hành chính
- Tăng cường tính tự chủ và trách nhiệm cho doanh nghiệp
- Tạo hành lang pháp lý cho chứng từ điện tử, chữ ký số, và báo cáo tài chính số hóa.
2. Những điểm mới nổi bật trong Thông tư 99/2025/TT-BTC so với Thông tư 200/2014/TT-BTC
2.1. Phạm vi và đối tượng áp dụng
Theo Điều 2, Thông tư 99/2025/TT-BTC có quy định về đối tượng áp dụng bao gồm:
- Các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế
- Ngoài ra, thông tư 99 còn bổ sung thêm đối tượng là Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện chế độ kế toán hoặc văn bản quy phạm pháp luật về kế toán theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Cùng với đó, thay vì áp dụng Chế độ kế toán Việt Nam (VAS) như thông tư 200/2014/TT-BTC, Thông tư 99/2025/TT-BTC được xây dựng tiệm cận với Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS), tạo cơ hội cho các doanh nghiệp hội nhập quốc tế.
2.2. Bổ sung nội dung công tác quản trị và kiểm soát nội bộ trong kế toán doanh nghiệp
Theo Điều 3 Thông tư 99/2025/TT-BTC có quy định như sau:
- Việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh của doanh nghiệp phải tuân thủ quy định của pháp luật, cơ chế chính sách có liên quan.
- Doanh nghiệp có trách nhiệm tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ (hoặc các tài liệu tương đương) và tổ chức kiểm soát nội bộ nhằm phân định rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bộ phận và cá nhân có liên quan đến việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh tại doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật doanh nghiệp và pháp luật có liên quan,
Điều này không chỉ giảm bớt gánh nặng cho bộ phận kế toán mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp thiết kế hệ thống kiểm soát phù hợp với nhu cầu thực tế. Đồng thời nêu rõ trách nhiệm cũng như tăng cường minh bạch tài chính.
2.3. Đơn vị tiền tệ kế toán
Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định về đơn vị tiền tệ cũng như tiêu chí lựa chọn đơn vị tiền tệ. Theo đó:
- “Đơn vị tiền tệ trong kế toán” là Đồng Việt Nam (ký hiệu quốc gia là “đ”; ký hiệu quốc tế là “VND”) được dùng để ghi sổ kế toán, lập và trình bày Báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Trường hợp doanh nghiệp chủ yếu thu, chi bằng ngoại tệ, đáp ứng được các yếu tố quy định tại khoản 2, 3, 4 Điều 31 Thông tư 99/2025/TT-BTC thì được chọn một loại ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ trong kế toán để ghi sổ kế toán và chịu trách nhiệm về lựa chọn đó trước pháp luật.
- Tiêu chí lựa chọn đơn vị tiền tệ được căn cứ vào:
- Đơn vị tiền tệ mà ảnh hưởng chính đến giá bán hàng hoá, dịch vụ và thường là đơn vị tiền tệ dùng để niêm yết giá bán hàng hóa, dịch vụ và thanh toán
- Đơn vị tiền tệ mà ảnh hưởng chính đến chi phí nhân công, chi phí nguyên vật liệu, chi phí sản xuất, kinh doanh khác và thường là đơn vị tiền tệ dùng để thanh toán cho các chi phí đó
Đơn vị tiền tệ trong kế toán phản ánh các giao dịch, sự kiện, điều kiện liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp. Sau khi xác định được đơn vị tiền tệ trong kế toán thì doanh nghiệp không được thay đổi, trừ khi có sự thay đổi lớn về hoạt động quản lý và kinh doanh dẫn đến thay đổi trọng yếu trong các giao dịch, sự kiện và điều kiện đó.
2.4. Chứng từ kế toán
Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định nhiều điểm đổi mới về chứng từ kế toán và sổ sách kế toán, nhằm tăng cường quyền tự chủ cho doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ theo Luật Kế toán hiện hành:
- Tự chủ thiết Kế chứng từ & sổ sách: Doanh nghiệp được xây dựng, thiết kế biểu mẫu chứng từ kế toán tùy theo đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh và yêu cầu quản lý của đơn vị mình.
- Đơn giản hóa quy định ký chứng từ: Việc lập và ký chứng từ kế toán được thực hiện theo quy định của Luật Kế toán, văn bản hướng dẫn Luật kế toán, hướng dẫn tại Thông tư này và các văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế. Các quy tắc chi tiết về hình thức và cách thức ký (như loại mực, chữ viết) sẽ tuân theo các quy định chung của Luật Kế toán, thay vì bị ràng buộc bởi các quy định chi tiết cứng nhắc trong chế độ kế toán như trước đây
2.5. Hệ thống tài khoản kế toán
Thông tư 99/2025/TT-BTC bổ sung, điều chỉnh và bãi bỏ một số tài khoản kế toán, mang đến sự thay đổi lớn trong hạch toán kế toán.
Theo đó, thông tư cho phép doanh nghiệp chi tiết hóa và tùy chỉnh hệ thống tài khoản (HTTTK) từ Bộ Tài chính sang cho doanh nghiệp, thúc đẩy việc sử dụng HTTK như một công cụ quản trị mạnh mẽ. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần tuân thủ nguyên tắc kế toán cơ bản và chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của Báo cáo tài chính.
2.6. Báo cáo tài chính
- Vẫn bao gồm 4 báo cáo nhưng đổi tên và mẫu biểu để tiếp cận với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế. Đổi tên Bảng cân đối kế toán thành Báo cáo tình hình tài chính. Giữ nguyên 3 báo cáo còn lại bao gồm: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh BCTC. (Mẫu biểu khác với Thông tư 200)
- Bắt buộc phải lập BCTC năm. BCTC giữa niên độ (quý, bán niên) không bắt buộc theo chế độ kế toán mà phụ thuộc vào các luật liên quan khá.
- Đối với các công ty có chi nhánh, BCTC của công ty bắt buộc phải hợp nhất các đơn vị trực thuộc (chi nhánh độc lập và phụ thuộc), yêu cầu bù trừ các khoản nội bộ. Không còn BCTC tổng hợp riêng biệt.
- Doanh nghiệp có thể thay đổi tài khoản nhưng BCTC phải đảm bảo đúng thông tư, chỉ được thêm chứ không được sửa đổi các chỉ tiêu đã quy định.
Tóm lại, Thông tư 99/2025/TT-BTC có nhiều điểm mới nổi bật, tạo cơ hội cho doanh nghiệp chuyển đổi số toàn diện và hội nhập quốc tế. Cùng xem lại những điểm thay đổi nổi bật của Thông tư 99 được Sapo tổng hợp trong bảng dưới đây nhé:
| Điểm mới nổi bật | Thông tư 99/2025/TT-BTC |
| Đối tượng và phạm vi áp dụng | Bổ sung thêm đối tượng áp dụng và tiếp cận chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế IFRS |
| Quản trị & kiểm soát nội bộ | Lần đầu tiên, doanh nghiệp phải thiết lập quy chế quản trị và kiểm soát nội bộ kế toán. Cơ chế này giúp phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn và tăng cường minh bạch tài chính |
| Đơn vị tiền tệ kế toán | Quy định chi tiết hơn về tiêu chí lựa chọn ngoại tệ làm đơn vị kế toán, đồng thời hướng dẫn phương pháp chuyển đổi báo cáo tài chính theo tỷ giá mua – bán trung bình. |
| Chứng từ kế toán | Doanh nghiệp được phép tự thiết kế và quản trị biểu mẫu chứng từ, với điều kiện ban hành Quy chế hạch toán kế toán nội bộ bảo đảm minh bạch và kiểm soát rủi ro. |
| Hệ thống tài khoản kế toán | Doanh nghiệp toàn quyền vận dụng và chi tiết hóa tài khoản, không cần xin phép Bộ Tài chính như trước. Phù hợp với tập đoàn đa ngành, đa hệ thống ERP. |
| Báo cáo tài chính | Đổi tên báo cáo tài chính và trình bày tiệm cận IFRS 21, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp niêm yết và doanh nghiệp có đầu tư nước ngoài hội nhập quốc tế. |
3. Tác động của thông tư 99/2025/TT-BTC tới doanh nghiệp
Tăng quyền tự chủ – giảm gánh nặng hành chính
Doanh nghiệp được trao quyền chủ động hơn trong tổ chức bộ máy kế toán, xây dựng hệ thống tài khoản và mẫu biểu chứng từ riêng – phù hợp với mô hình quản trị hiện đại và hệ thống ERP tập trung.
Củng cố kiểm soát nội bộ và tuân thủ
Thông tư 99 đưa kiểm soát nội bộ trở thành một trụ cột trong hệ thống kế toán. Điều này buộc doanh nghiệp phải nâng cấp quy trình phê duyệt, kiểm soát và lưu trữ dữ liệu, giảm thiểu rủi ro gian lận và sai sót.
Hài hòa với chuẩn mực quốc tế
Các quy định mới giúp hợp nhất dữ liệu tài chính toàn cầu, đặc biệt đối với doanh nghiệp có chi nhánh ở nhiều quốc gia, hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang IFRS trong tương lai.
Thúc đẩy chuyển đổi số trong tài chính – kế toán
Việc công nhận chứng từ điện tử, chữ ký số và báo cáo tài chính số hóa là bước tiến lớn, mở đường cho ứng dụng công nghệ trong kiểm toán nội bộ, phân tích dữ liệu tài chính và quản trị doanh nghiệp thông minh.
4. Doanh nghiệp cần chuẩn gì trong giai đoạn chuyển đổi sắp tới?
- Rà soát và cập nhật hệ thống kế toán nội bộ, bao gồm chính sách kế toán, tài khoản và biểu mẫu chứng từ.
- Xây dựng hoặc nâng cấp quy chế kiểm soát nội bộ, đảm bảo tuân thủ yêu cầu của Thông tư 99.
- Cập nhật phần mềm kế toán và ERP, đặc biệt với các hệ thống tích hợp quốc tế
- Đào tạo lại đội ngũ kế toán và kiểm toán nội bộ, bảo đảm hiểu rõ quy định mới và áp dụng thống nhất trên toàn hệ thống.
- Chuẩn bị lộ trình IFRS, tận dụng Thông tư 99 như một bước trung gian để hội nhập chuẩn quốc tế.
Kết luận
Thông tư 99/2025/TT-BTC ra đời như một bản nâng cấp toàn diện cho môi trường kế toán – tài chính Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp tái cấu trúc hệ thống quản trị tài chính, tăng cường năng lực kiểm soát, giảm chi phí vận hành, và sẵn sàng hội nhập với thị trường vốn toàn cầu.
